Temat lekcji: Dlaczego „ludzie budują za dużo murów, a za mało mostów”? „Zemsta” Aleksandra Fredry się nie starzeje.
Krótki opis scenariusza: Podczas zajęć uczniowie i uczennice zastanawiać się będą nad przyczyną konfiktów pomiędzy bohaterami „Zemsty” A. Fredry. Scenariusz zwraca uwagę młodzieży na przyczyny powstawania uprzedzeń, a w konsekwencji – podziałów społecznych, metaforycznie zilustrowanych jako mury. Istotnym zagadnieniem będzie uświadomienie młodzieży, m.in. poprzez różnorodne materiały audiowizualne, że problematyka tej komedii jest wciąż uniwersalna.
Zagadnienia: przestrzeganie praw człowieka, pomoc uchodźcom, pokojowe rozwiązywanie konfiktów
Czas trwania: 45 minut x 2
Pytanie kluczowe: Dlaczego ludzie budują mury i jak je zburzyć?
Cele lekcji: Po zajęciach:
· Dowiesz się, czym są stereotypy, uprzedzenia, jakie jest ich źródło.
· Zrozumiesz, że tylko dzięki pokojowemu rozwiązywaniu konfiktów, koegzystencji z przedstawicielami odmiennych kultur oraz unikaniu mowy nienawiści możesz pomóc innym.
· Potrafisz tworzyć poprawne relacje interpersonalne.
Związek z podstawą programową: I: 1.7, 1.8,1.9, 1.10, 1.11, III: 1.6, 1.7.
Klasa: VII-VIII
Metody: · Burza pomysłów · Mini-wykład z filmem · Dyskusja · Praca z tekstem · Praca z filmem · Mapa mentalna
Formy pracy: · Praca indywidualna
Środki dydaktyczne i materiały: tekst utworu, karty pracy dla grup uczniowskich, rzutnik multmedialny, komputer, dostęp do Internetu, fragm.”Zemsty” A. Wajdy (od 4 min do 9 min):
· Film “Wielki Mur Chiński”
· Film “Obalenie Muru Berlińskiego”
· Film “Węgry. Przeprawa przez kolczaste ogrodzenie”
· Film “Wielki Mur Trumpa”
· Piosenka “Arahja” w wyk.zespołu Hey
· Piosenka Jacka Kaczmarskiego “Mury” https://youtu.be/hwDai9eOiYu
Przebieg zajęć
Wprowadzenie: Zapisz na tablicy pytanie: „Z jakimi stereotypami młodzież spotyka się na co dzień?”
· Poproś, aby młodzież na kartonach zapisała markerem stereotypy, z którymi się spotyka. (Stereotypy mogą być ogólne, np. „Każdy Cygan to złodziej”, „Blondynki są głupie” lub dotyczyć kwestii bardziej spersonalizowanych, np. „Uczniowie ze szkół prywatnych są snobami”).
· Ustaw z poszczególnych, opisanych już kartonów „mur”, rozdzielając tym samym dwie grupy młodzieży.
· Poleć młodzieży, aby obaliła teraz te stereotypy, podchodząc do kartonów i wypowiadając informacje, zdania, które deprecjonują dany stereotyp. Poproś, aby każdy po obaleniu stereotypu zburzył mur, zrzucając jeden z kartonów. Ostatecznie mur zostaje zniszczony.
Praca właściwa:
· Powiedz uczniom i uczennicom, że podczas dwóch lekcji spróbujecie zrozumieć źródło stereotypów i nauczycie się z nimi walczyć. Nakłoń młodzież do głębszej refeksji nad rolą historii w budowaniu murów. Włącz dwa filmiki dotyczące słynnych murów w historii:
-Wielkiego Muru Chińskiego,
-Muru Berlińskiego.
Poinformuj młodzież, że po obejrzeniu będą musieli wypełnić kartę pracy (tabela z nagłówkami dotyczącymi przyczyn powstania murów, czasu powstania, konsekwencji,współczesnej roli).
Podsumowanie:
· Poproś młodzież, aby przypomniała sobie/przeczytała fragment „Zemsty” Aleksandra Fredry, w którym toczy się kłótnia o mur.
Lekcja 02
Wprowadzenie: Włącz młodzieży fragment filmu Andrzeja Wajdy „Zemsta”, aby młodzież porównała scenę z utworu literackiego ze sceną filmową.
Praca właściwa:
· Poproś, aby uczniowie i uczennice podali frazeologizmy, jakie znają ze słowem mur (np. przypierać do muru, walić głową w mur, stać murem, być jak mur, na mur-beton). Zapytaj, czy znajdą jakieś elementy łączące te związki. Które frazeologizmy korespondują z symboliką muru w utworze? Poproś, aby teraz uczniowie wymienili synonimy słowa „mur” (np. granica, bariera, przeszkoda).
· Nakłoń młodzież do burzy pomysłów, zadając pytania pomocnicze: „Czy rzeczywiście Cześnik i Rejent tak bardzo się różnią, że nie są w stanie zburzyć muru? A może są do siebie podobni?”, „Co ich poróżniło? Co jest przyczyną konfiktu? Ich wrodzona kłótliwość? Złośliwość? Pieniądze?”, „Określcie symbolikę muru w utworze” (symbol barier nie do pokonania, podziałów, izolacji, samotności). Warto wspomnieć o ówczesnej sytuacji Polski porozbiorowej i skutkach pieniactwa szlachty polskiej.
· Spytaj młodzież, czy potrafi wskazać przykłady podobnych scen w tekstach kultury? (mogą pojawić się różne pomysły, od „Samych swoich” po „Dystrykt 9”). Włącz młodzieży piosenkę „Arahja” w wykonaniu zespołu Hey na Przystanku Woodstock w 2018 r. Spytaj, dlaczego tekst tego utworu jest tak wstrząsający.
· Niech uczniowie zastanowią się, czy współcześnie ludzie także stawiają bariery nie do pokonania dla innych, słabszych. Młodzież może wspomnieć o barierach miejskich dla osób niepełnosprawnych, nierówności płciowej, podziałach w Polsce. Po krótkiej dyskusji wyświetl dwa filmy:
– “Węgry. Przeprawa przez kolczaste ogrodzenie” – na temat muru mającego powstrzymać napływ imigrantów do Europy.
– “Wielki Mur Trumpa”. Nauczyciel prosi uczniów o komentarz do filmów I naniesienie wniosków do karty pracy, którą uzupełniali na pierwszej lekcji.
· Spytaj, co pomaga walczyć ze stereotypizacją, uprzedzeniami, językiem nienawiści, podziałami społecznymi. Niech młodzież zanotuje w formie mapy mentalnej w aplikacji SimpleMind (lub innej tworzenia map myśli) sposoby na obalanie stereotypów.
Podsumowanie:
Powiedz młodzieży, że pragniesz zakończyć lekcję akcentem optymistycznym, z przekonaniem, że „mury runą”, dlatego włączysz pieśń Jacka Kaczmarskiego „Mury”.
Zadanie domowe. Stwórzcie komiks w aplikacji StripDesign albo ComicLife, w którym odmienicie losy Cześnika i Rejenta, burząc mur.
Załączniki: · Załącznik nr 1 – Karta pracy