Gdyby zebrać wszystkie głosy dotyczące demokracji, najprawdopodobniej przeważałyby opinie krytyczne. Jednocześnie, właśnie demokracja jest uważana przez większość za najlepszą formę rządów. Winston Churchill twierdził, że “demokracja to najgorsza forma rządów, nie licząc tych wszystkich, które ludzie do tej pory wypróbowali“. Jaka jest zatem demokracja?
Na początek ankieta…
Jak zatem zdefiniować demokrację? Zacznijmy od Peryklesa – “ojca demokracji”.
„Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych praw, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niż inni dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracja, ponieważ opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości.
W sporach prywatnych każdy obywatel jest równy w obliczu prawa: jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze względu na jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, jakim się wyróżnia; nikomu też, kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. W życiu prywatnym nie wglądamy z podejrzliwą ciekawością w zachowanie się naszych współobywateli, nie odnosimy się z niechęcią do sąsiada, jeśli się zajmuje tym, co mu sprawia przyjemność, i nie rzucamy w jego stronę owych pogardliwych spojrzeń, które wprawdzie nie wyrządzają szkody, ale ranią. Kierując się wyrozumiałością w życiu prywatnym, szanujemy prawa w życiu publicznym; jesteśmy posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym, które bronią pokrzywdzonych i których przekroczenie przynosi powszechną hańbę.
Myśmy też stworzyli najwięcej sposobności do wypoczynku po pracy, urządzając przez cały rok igrzyska i uroczystości religijne oraz pięknie zdobiąc nasze prywatne mieszkania, których urok codzienny rozprasza troski. („.). U nas ci sami ludzie, którzy zajmują się sprawami państwa, zajmują się także swymi osobistymi, a ci, którzy ograniczają się tylko do swego rzemiosła, znają się także na polityce. Jesteśmy narodem, który jednostkę nie interesującą się życiem państwa uważa nie za bierną, ale za nie użyteczną. (…)”.
A teraz znajdź 3 cytaty o demokracji. Na ich podstawie spróbujemy ją zdefiniować. /to jeden z trudniejszych momentów lekcji,cytaty mogą być bardzo różne i trzeba tak pokierować rozmową, aby wypracować definicję demokracji i móc przejść do omówienia fundamentów demokracji, można też dać uczniom wcześniej przygotowane cytaty/
Wiemy już, że demokracja to “władza ludu”, że jest to reżim polityczny obok autorytaryzmu i totalitaryzmu, typ ustroju, w którym źródłem władzy jest wola większości obywateli, równych wobec prawa, że opiera się na wartościach i że wcale nie jest oczywiste, że jest taka doskonała. Zobaczmy zatem na jakich fundamentach wnosi się ta idea.
Na podstawie artykułów Konstytucji RP określimy zasady demokracji.
Z zebranych cytatów wynika, że demokracja ma wiele zalet, ale nie jest pozbawiona wad. Przygotuj krótkie wystąpienie, w którym przedstawisz plusy i minusy demokracji. Pomoże Ci ten wykres.
Stopień demokratyzacji państw jest różny. Zobacz, jak wiele krajów ma trudności z funkcjonowaniem takiej formy rządów. Jak myślisz, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy?
Funkcjonowanie w państwie demokracji nie zapewnia jej bezwarunkowego trwania. Co jest zagrożeniem dla demokracji? Jak można neutralizować zagrażające jej konflikty i kryzysy? Może kilka obrazków jako podpowiedź?
Ułóżcie puzzle i wyjaśnijcie pojęcia określające największe zagrożenia dla demokracji.
Na zakończenie wróćmy do pytania: Jaka jest demokracja? Dobra czy zła? Na pewno nie jest doskonała… A może demokracja to utopia? Przedyskutujcie to. Spróbujcie stworzyć model państwa, w którym chcielibyście żyć jako dorośli. Postarajcie się, aby Perykles był z Was dumny 🙂