W jaki sposób rozmawiać z młodzieżą o śmierci? W dodatku śmierci dziecka? I czy treny Jana Kochanowskiego wzruszają młodzież XXI wieku? Czy poza archaicznym językiem potrafi zauważyć wielki ładunek emocjonalny tych utworów?
Przed takimi pytaniami staje polonista, gdy rozpoczyna analizę cyklu „Treny” Jana z Czarnolasu.
Lekcję rozpoczynamy od dyskusji na temat tego, jak ludzie radzą sobie w obliczu straty bliskiej osoby. Uczniowie wymienią wiele sposobów i wówczas będziemy mogli omówić budowę cyklu „Treny” , wskazując poszczególne etapy żałoby poety wymieniane dziś przez psychologów:
ZAPRZECZENIE, GNIEW, TARGOWANIE, DEPRESJA I AKCEPTACJA.
Przed lekturą utworu chcemy młodzież pobudzić jeszcze do refleksji nad tym, jak ludzie wyobrażają sobie zaświaty i co się dzieje z człowiekiem po śmierci. Przygotowana grafika przez nauczyciela bądź uczniów skłoni do omówienia motywu Nieba, Piekła, Czyśćca, reinkarnacji, Elizjum, wysp szczęśliwych itp. Pozwoli wprowadzić topos „ubi sunt?”.
Zależy nam na tym, aby młodzież zrozumiała potencjał i uniwersalny charakter Trenu X, dlatego dokonamy analizy porównawczej tego utworu z piosenką Erica Claptona „Tears in heaven”. Po wysłuchaniu utworu informujemy o genezie – piosenka została napisana po tragicznej śmierci czteroletniego synka piosenkarza.
Aby analiza utworów przebiegała paralelnie i młodzież uchwyciła podobieństwa, dokonujemy zestawienia tekstów:
Pozostaje przeanalizować wnikliwie utwory, wynotować podobieństwa i różnice, wskazać konteksty kulturowe.
Na zakończenie lekcji przewidujemy niespodziankę. Pokazujemy uczniom jeden z wierszy kalamburowych Guillaume Apollinaire „La colombe poignardée et le jet d’eau” wraz z tłumaczeniem. Utwór w zaskakujący sposób nawiązuje do toposu „gdzie są dusze naszych zmarłych?”.
Dyskusja, jaką wywołuje ten liryk i pomysły interpretacyjne młodzieży dają nadzieję, że taka lekcja pozostanie na długo w ich pamięci :).
Dyskusja, jaką wywołuje ten liryk i pomysły interpretacyjne młodzieży dają nadzieję, że taka lekcja pozostanie na długo w ich pamięci :).