Ponura jesień, długie, mroczne wieczory i na horyzoncie wizja literatury wojny i okupacji. Totalitarne klimaty niektórych aż bolą. Wielu nie chce wspominać ,,Pianisty” Polańskiego, a co dopiero mówić o reifikacji u Borowskiego czy sowieckich łagrach. I na dodatek jesteśmy zdani na zdalną edukację. Spróbujmy zaczarować nasze lekcje project management. Jego istota polega na tym, by stać się w pracy nad literaturą projektantem, decydentem, czasami nawet outsiderem niebanalnych odkryć. Uruchomić uśpione zmysły i poczynić analogie do dzieł bynajmniej nie oczywistych, lecz za to okrzykniętych ikonami kultury. Kultury dialogu.
Komiks. Na pewno będzie taryfą przetargową i na pewno, zwłaszcza ten Arta Spiegelmana, okaże się przykładem all inclusiv na naszej maturze. Będzie kapitalnym kontekstem kulturowym. Będzie wisienką na torcie w naszej rozprawce argumentacyjnej. Ale przede wszystkim będzie niezwykłą okazją do dyskusji na temat filmów Hitchocka, obrazów Picassa czy tajemnic ,,Krzyku” Muncha.
Stwórzmy więc osobliwy project management…
,,Maus” to komiks, w recenzji którego czytamy: ,,Art Spiegelman w formie powieści graficznej opowiedział historię życia swojego ojca, więźnia Auschwitz, Władka Szpigelmana. Równolegle z nią w ,,Mausie” sportretował trudy życia z ojcem – Ocalałym z Holocaustu.”
To prawda. To ustalenie tematu. My musimy pójść dalej. Pobudzić Ucznia do totalnej wiwisekcji, ale nie bohatera…, lecz autora! Przecież musiał mieć jakąś inspirację. I miał. Równie niebanalną, jak fakt, że Auschwitz osadzono w …komiksie!
Po takiej prezentacji możemy śmiało przyznać rację recenzentowi:
,,Maus to jedna z najważniejszych opowieści o Holokauście, stawiająca trudne pytania, na które Autor próbuje znaleźć odpowiedź w nowatorski sposób. Umiejscawiając realistyczną opowieść w komiksowym medium, stosując przerysowanie i karykaturę, Art Spiegelman zbliżył się, jak nikt inny przed nim, do ukazania swoistej niewyrażalności, monstrualności Holokaustu, a poprzez autobiograficzne odniesienia wytworzył napięcie cechujące najwybitniejsze dzieła literackie.”
Ale my ponownie pójdziemy z Uczniem dalej:
Sztuka jest medium, niezwykłym medium, które mówi więcej niż niejeden nużący nauczycielski wykład on line. Absolutnie fenomenalne zestawienie tych dwóch ,,obrazów”, Spiegelmana i Muncha, pokaże Uczniowi studium strachu, o którym musimy mówić, omawiając literaturę obozową i łagrową.
,,Żaden komiks w historii tego medium nie doczekał się tylu recenzji – również negatywnych i polemicznych – a przyznanie Spiegelmanowi nagród do tej pory zarezerwowanych dla literatury poważnej (m.in.: National Book Critics Circle Award, Pulitzer Prize), ułatwiło wielu twórcom powieści graficznych dotarcie do czytelników do tej pory unikających komiksów. Jednocześnie Maus stał się komiksem wzorem, pierwszym komiksowym arcydziełem (,,The New Yorker”), z którym krytycy i czytelnicy zestawiają inne dzieła komiksowe, zwłaszcza biograficzne i historyczne.”
A my tak zwyczajnie zestawimy po nowatorsku ,,Mausa” z filmami Hitchcocka.
Poruszając się w świecie ikon malarskich i filmowych przejdziemy do samotności. Do całego uniwersum, jakie w istocie przekazuje nam sztuka. Do relacji międzyludzkich. Do agonii cierpienia i uwięzienia w…
A stąd już tylko krok do ,,U nas w Auschwitzu”, ,,Proszę państwa do gazu”…
Nie bójmy się eksperymentów. Pokazujmy Uczniowi nawet dalekie analogie. Kreujmy nasze lekcje z zastosowaniem project management. Wtedy czas popłynie szybciej…